De Dordtse gevel is een typische gemetselde gevel die in de periode 1584 tot 1798 in relatief grote aantallen werd gebouwd in Dordrecht. De gevel heeft een aantal specifieke kenmerken zoals een trapgevel, bogen boven de ramen op de 1e – en zolderverdieping en zijn ze versierd met gebeeldhouwde kopjes. Van de ruim 150 Dordtse gevels die er ooit waren zijn er nog zo’n zestig over.
Ontstaan van de Dordtse gevel
De Dordtse gevel is op 30 januari 1584 ontstaan. Deze datum is zo nauwkeurig vast te stellen omdat op die datum een nieuwe keur van het metselaarsgilde van kracht werd. Nieuwe metselaars die lid wilde worden van het Metselaarsgilde moesten als meesterproef een huis of een bepaald type gevel metselen. In het keurboek werd vastgelegd waar het huis of gevel aan moest voldoen. In de meesterproef van de gevel is het prototype van de Dordtse gevel te herkennen. In de 17e en 18e eeuw is dit geveltype bijna niet veranderd.
De twee oudste nog bestaande Dordtse gevels zijn: het Huis De Sleutel aan de Groenmarkt 105 uit het jaar 1584 en De Rozijnhof aan de Voorstraat 282 uit het jaar 1590.
Kenmerken Dordtse gevel
De Dordtse gevel heeft een aantal bepalende kenmerken:
- een gemetselde trapgevel,
- de bovenste verdieping komt naar voren d.m.v. een dubbele geprofileerde bogen boven de ramen van de eerste verdieping.
- de binnenbogen lopen door in de neggen
- de buitenbogen rusten via lisenen op colonnetten en kopjes (kraagstenen)
Daarnaast zijn er een aantal kenmerken die bijna altijd aanwezig zijn in een Dordtse gevel. Dit zijn:
- twee verdiepingen (drie lagen) en twee ramen (vensterterrassen)
- rondbogen boven de twee ramen op de eerste verdieping en een korfboog boven het enkele raam op de tweede verdieping
- vulling van de vensterbogen met gemetselde klaverblad, met Franse natuurstenen lelies op de punten,
- schuin gemetselde, geprofileerde waterlijsten onder vensters,
- voorgevelvlak ‘op de vlucht’ gebouwd.
Einde Dordtse gevel in 1795
Na de Franse revolutie en de bezetting van Holland door Napoleon worden in 1795 de gilden afgeschaft. Hiermee kwam ook een eind aan de meesterproeven en daarmee de Dordtse gevel.